Volgens Herman Koch waren mensen vijf jaar geleden jaloers op zijn succes met 'Het Diner'. Een goede reden om 'Het Diner' eens te herlezen. Geen vervelend werk: ook bij
herlezing valt weer op hoe prettig je erdoorheen zoeft.
Wat valt nog meer op? In feite bestaat het boek uit drie delen van ieder rond de honderd bladzijden. De eerste honderd bladzijden is vrij rechttoe rechtaan sociale satire. Paul Lohman becommentarieert de interessanterig-doenerij in een chic restaurant, en andere vormen van snobistisch gedrag, zoals huisjes in de Dordogne en Fransmannetje spelen. Dit gedeelte is geestig, maar niet spectaculair, het leest een beetje als een lang uitgevallen column van Nico Dijkshoorn.
Daarnaast gaan er ongeveer honderd bladzijden over het feit dat Paul Lohman bij nader inzien geen geestige satiricus is, maar dat hij knettergek is. Persoonlijk vind ik dit het sterkste stuk. We lezen hoe hij als geschiedenisleraar doordraait, hoe hij een fietsenverkoper bijna met een fietspomp te lijf gaat en hoe hij de leraar van zijn zoon aan gort slaat omdat die het waagt kritiek te hebben op een opstel van zijn zoon.
Wat een beetje jammer is, is dat dit vreemde gedrag veroorzaakt blijkt te worden door een aangeboren 'syndroom', zo aangeboren dat het zelfs met een vruchtwaterpunctie te ontdekken is. Dit laatste verbindt dit deel wel met het derde deel, het deel waar het boek het meest over lijkt te gaan, maar eigenlijk maar vrij weinig over gaat: wat gebeurt er met ouders als hun kinderen een vreselijke misdaad hebben gepleegd?
Of de zoon de psychiatrische afwijking van Paul heeft geërfd wordt door Koch in het midden gelaten. Ook wordt de vraag wat het met ouders doet wanneer hun kinderen iets vreselijks hebben gedaan (een zwerver in de fik steken), niet echt diep uitgewerkt. In de honderd bladzijden over de misdaad is er vooral veel gedoe met mobieltjes, gedoe over wie wat wel en wie wat niet weet, gedoe met filmpjes, geheime afspraken, afpersing.
Hier zie je toch dat Koch in de eerste plaats een romanschrijver is en geen thrillerschrijver: het lijkt allemaal reuze spannend maar het gaat uiteindelijk niet echt ergens naartoe en de ontknoping valt me ook bij herlezen weer tegen.
Twee ouders (Paul en zijn vrouw Claire) willen de misdaad onder het tapijt schuiven. Eén van de andere twee ouders (Serge, de broer van Paul) wil de misdaad opbiechten. Serge is aankomend premier en wil de volgende dag een persconferentie beleggen om te verklaren dat hij zich niet meer beschikbaar stelt. Claire voorkomt dit door na het diner het gezicht van Serge open te halen met een wijnglas.
De persconferentie gaat daardoor niet door, maar wat lost dit op? Vreemd genoeg gaat Serge na het incident toch weer campagne voeren. En hij ziet af van het opbiechten van de misdaad van zijn zoon en neefje. De verklaring:
'Ik denk dat hij het inmiddels begrepen heeft', zei Claire een paar weken na de gebeurtenissen in het café. 'Hij had het er zelf over: dat hij het als familie wilde oplossen. Ik denk dat hij begrepen heeft dat sommige dingen gewoon binnen een familie moeten blijven.'
Hier geloof ik niet zoveel van. Eerder wilde Serge nog aangifte gaan doen omdat hij het idee had dat zijn zoon aan de schuldgevoelens onderdoor ging. Nu krijgt hij een beetje tegengas en dan bindt hij meteen helemaal in? Zeker voor aan doortastend man die bijna premier van Nederland was vind ik dat niet zo geloofwaardig. Als de knettergekke Paul en Claire alles echt hadden willen oplossen, hadden ze Serge een kopje kleiner moeten maken.