zondag 22 maart 2015

Creatieve arbeid

RGB Free, by mzacha
De uitspraak van de rechtbank betreffende de aanklacht van Saskia Noort over plagiaat van 'De Eetclub' is de grappigste recensie die ik in tijden gelezen heb. Noort spande een rechtszaak aan omdat haar collega thriller-schrijfster Liselotte Stavorinus volgens haar 29 elementen uit Noorts 'De eetclub' voor haar eigen boek had gebruikt. Deze elementen bestonden onder meer uit een zwart jurkje, de aanwezigheid van een 'foute man', grote dure terreinwagens en enorme zonnebrillen.

  De uitspraak (Noort verloor de zaak) is openbaar en degene die het heeft opgesteld heeft er overduidelijk bijzonder veel lol in gehad. Punt voor punt worden de plagiaat-claims van Noort weerlegd, waarbij er in juridische taal bovendien een vernietigend oordeel over haar werk wordt uitgesproken. Bijvoorbeeld in paragraaf 4.10, waarbij de claim van Noort weerlegd wordt dat Stavorinus het 'happy end' van 'De eetclub' heeft gejat voor haar eigen boek:

In het slothoofdstuk van [boek 1] lijkt het huwelijk tussen de hoofdpersoon en haar man gered. Dit element is zo voor de hand liggend en triviaal dat daarachter geen creatieve arbeid van welke aard ook valt aan te wijzen

Maar wat dan te denken van het feit dat de 'foute man' waar de hoofdpersoon op valt in beide boeken laag is opgeleid? Is dat geen diefstal van een geniale plotwending van Saskia Noort? Niet echt, aldus de rechtbank in paragraaf 4.10, lid c:

Het opleidingsniveau van Simon ([boek 1]) is laag (mavo niet afgemaakt). Dit element komt op zichzelf niet voor auteursrechtelijke bescherming in aanmerking omdat het voor de hand liggend is en zoals [gedaagden c.s.] onbetwist hebben aangevoerd vaker in boeken voorkomt. Daarnaast valt op dat dit element bij [boek 6] ander is uitgewerkt: Marcus heeft de mavo wel afgemaakt en drie danslessen gehad.

  Vooral die drie danslessen zijn een fraai detail.

De rechterlijke uitspraak is het beste en meest gedetailleerde literaire juryrapport dat ik in tijden gelezen heb en het lijkt me dan ook duidelijk dat we al die literaire jury's onmiddellijk moeten afschaffen.
  Laat de boeken van van Dis, Gerritsen, 't Hart, Peek, Terrin en Weijers bij deze rechtbank toetsen op trivialiteit en creatieve arbeid en je weet zeker dat dit jaar de juiste Libris literatuurprijswinnaar eruit komt rollen.