 |
| Foto: Airam Dato-on |
Michel Houellebecq schrijft romans over mensen die ontheemd door het geïndividualiseerde, geglobaliseerde en dood-gemanagede Westen van de post-sixties dwalen. Zijn mannelijke hoofdpersonen hebben geen idealen, geen zingeving, proberen overeind te blijven door in hun emotionele woestijn van sensatie naar sensatie te springen, van seks naar een lekkere maaltijd, van drank naar een sigaret.
In Serotonine (2019) is een van de grootste dagelijkse problemen waar de verteller mee worstelt bijvoorbeeld het vinden van een hotel waar nog gerookt mag worden:
... ik had me nog niet de guerilleroachtige bedrevenheid eigen gemaakt waardoor rookdetectors me later geen ontzag meer inboezemden: als het kapje eenmaal van het apparaat is geschroefd, volstaan twee stevige knijpbewegingen met de zijsnijtang om het elektrische circuit van het alarm uit te schakelen en geen haan die ernaar kraait.
Ergens halverwege de roman heeft Houellebecq het perfecte beeld te pakken van de verdwaasde moderne westerling, die geen idee meer heeft in wat voor wereld hij terecht is gekomen. Het beeld komt uit een van de meest walgelijke uitvindingen van hetzelfde Westen, de intensieve bio-industrie:
... in de vanuit de hoogte met sterke halogeenlampen verlichte loodsen probeerden duizenden kippen te overleven, dicht op elkaar gepakt, er waren geen hokken, het was een 'scharrelpluimveehouderij', ze waren kaal en uitgemergeld, hun opperhuid was geïrriteerd en wemelde van de bloedluizen, ze leefden temidden van de rottende kadavers van hun soortgenoten en vulden elke seconde van hun korte bestaan - maximaal een jaar- kakelend van doodsangst. [...] het was het eerste wat je opviel, dat onophoudelijke gekakel die permanente blik van paniek waarmee ze je aankeken, die blik van paniek en onbegrip, ze vroegen niet om medelijden dat zouden ze niet hebben gekund maar ze begrepen het niet, ze begrepen de omstandigheden waaronder ze moesten leven niet.
Met name die laatste zin is ook van toepassing op de personages die Houellebecqs romans bevolken. Ze weten dat ze na school een carrière na moeten streven, dat ze in bloedeloze gebouwen zinloze vergaderingen bij moeten wonen, dat ze zichzelf als een project moeten beschouwen, maar het werkt niet, er ontbreekt iets, een natuurlijke omgeving, een inbedding in een traditionele cultuur, wat leidt tot eindeloze paniek en steeds moedelozer gekakel.
Maar die uitgemergelde kippen zijn natuurlijk niet alleen maar een beeld van iets anders, ze zijn ook gewoon een beeld van zichzelf. Het is iets wat bestaat, vlak onder onze neus en waar niemand een moer om geeft.
Dat is uiteindelijk nog wel het meest ontluisterende in een boek dat aan ontluistering geen gebrek heeft.
