maandag 25 december 2017

Discussie

RGB Free, by dieterjj
Aangezien de Mohammedanen weer aan de poort rammelen, leek het me wel een goed idee de bijbel eens door te nemen. Ik begon met de vier synoptische evangeliën: de vier biografische boeken over het leven van Jezus Christus aan het begin van het Nieuwe Testament.
  Wat je al snel opmerkt als je deze boeken leest, is dat Christus vrijwel nergens verkondigt dat hij gaat sterven om de zonden van de mensheid op zich te nemen.
  Wel komt met name in de evangeliën van Matteüs, Marcus en Lucas een Christus naar voren die een ongelooflijke hekel heeft aan elke vorm van boekenwijsheid, die dreigt dat je Hem maar snel in je hart moet sluiten, omdat Zijn vader je anders een lesje zal leren, die alleen een wonder verricht als Hij er zin in heeft en die een opvallende voorkeur aan de dag legt voor tollenaars en criminelen.

  Met name de afkeer die de Mensenzoon tegen boekenkennis tentoonspreidt, stuitte me enigszins tegen de borst. Hoe meer ik van het Nieuwe Testament las, hoe meer begrip ik voor de Farizeeërs begon te krijgen.

  Heb je braaf je halve leven de heilige geschriften bestudeerd, komt er op een dag iemand opdagen die verkondigt dat het allemaal flauwekul is, dat Hij de ware kennis bezit, en dat je dit maar beter kan accepteren, omdat je anders nog een verschrikkelijker lot zal wachten dan de overspelige tollenaar.
  Om deze nieuwlichter nu maar meteen aan het kruis te laten nagelen is wel weer het andere uiterste, maar dat iemand die continu elke kritische vraag pareert met de mededeling dat hij nu eenmaal de zoon van God is, en dat de discussie daarmee is afgesloten, behoorlijk snel op je zenuwen gaat werken, daar kan ik mij persoonlijk wel wat bij voorstellen.

vrijdag 22 december 2017

Goede smaak

foto: Wikipedia
Mark Hamill speelde eind jaren zeventig in de eerste Star Wars-film: A New Hope. Hij vertolkte hierin de rol van Luke Skywalker: een jonge Jedi die het sterrenstelsel redt door de Deathstar op te blazen. Veertig jaar later produceert Walt Disney een nieuwe Star Wars-film met hierin voor het eerst weer een grote rol voor Luke Skywalker.

 Er is echter een probleem: het is anno 2017 behoorlijk racistisch en seksistisch om een blanke man de held te laten spelen.
 Gelukkig zijn de progressieve scenarioschrijvers van Disney met een elegante oplossing voor deze gevoelige kwestie op de proppen gekomen: ze laten Luke Skywalker de hele film gewoon als een loser op een verlaten eiland rondsjokken, waar hij in elkaar wordt geslagen door een meisje, geen enkel nut dient en depressief de uier van een alien ligt te melken.

  Het meest ontroerend aan The Last Jedi is niet de film zelf, maar de interviews met Hamill over de manier waarop Disney zijn geliefde personage heeft verminkt. We zien een lieve oude man die nog steeds niet doorheeft dat hij is ingehaald door de tijdsgeest en dat hij met terugwerkende kracht een belediging van de goede smaak is geworden.


vrijdag 8 december 2017

Triniteit

RGB Free, by UMBERTO
In de donkere dagen van december, lees ik graag over de Beatles. Een van de meest mysterieuze aspecten van dit hartverwarmende kerstverhaal is het raadsel van de transsubstantiatie: hoe is het mogelijk dat de energie van die vier losgeslagen Liverpoolse wildebrassen zo feilloos werd omgezet in tijdloze popklassiekers van ongeëvenaard niveau?

  Door de canon aan Beatles-evangeliën te bestuderen, hoop ik al jarenlang dichter bij een antwoord op dit mystieke raadsel te komen.

  Mijn laatste hypothese is dat we bij de Beatles in feite te maken hebben met een creatieve drie-eenheid: Lennon, McCartney en Martin.
  Oftewel: de melancholiek boze punker, de melodieuze popjongen en de klassieke geschoolde musicus.
 Vooral de rol van George Martin wordt nogal eens onderschat.
 Als producer drukte hij niet alleen maar op 'record', hij speelde een belangrijke rol bij enkele van de sterkste nummers van de Beatles.
 Als voorbeeld van mijn drie-eenheid hypothese, voer ik de ontstaansgeschiedenis van 'In my life' aan, een van mijn all time favoriete Beatles-nummers.

  In het evangelie van Spitz is te lezen hoe dit nummer ongeveer ontstond: Lennon schreef een melancholieke roadtrip down memory lane, McCartney gooide de helft er uit en bracht het terug tot het format van een popliedje, waarna alleen de solo nog ingevuld moest worden.

  'Speel daar maar iets Bach-achtigs', mompelde Lennon, waarna George Martin een klassiek piano-riedeltje aan het nummer toevoegde en het vlees in de Abbey Road studio, tussen de wietwalmen, kopjes thee en broodjes jam door, opeens weer woord was geworden.

 

zaterdag 18 november 2017

Eikenboom

RGB Free, by vivekchugh
Vandaag opende de Volkskrant met een behoorlijk degelijke reportage over de opkomst van extreem-rechts. Ik had persoonlijk nog nooit van 'Erkenbrand' gehoord, maar de beschrijving van dit extremistische clubje komt redelijk geloofwaardig over.
  Zo mag je bijvoorbeeld geen lid worden als je een donkere vriendin hebt, en bestaat een van de hoogtepunten van het lidmaatschap uit het drinken van speciaal bier rond een eikenboom.
  Eigenlijk is het enige wat in de reportage ontbreekt, een kritische blik op de rol van de Volkskrant zelf bij het aanwakkeren van dit soort sentimenten.

 Want wat gebeurt er als je verder bladert?

 Dan kom je terecht bij een artikel met een titel die je vijf jaar geleden nog onmiddellijk als satire had ingeschat: 'Hoe voed ik mijn witte kind op?'

  De strekking van dit absurde staaltje progressieve zelfhaat, is dat blanke baby's per definitie een soort Hitlertjes in de dop zijn, bij wie alleen met draconische maatregelen het inherente racisme de kop valt in te drukken.
  Met stijgende verbazing las ik het van wroeging en zelfbeschuldigingen aan elkaar hangende broddelstukje van een 'witte ouder', die, ze kan er zelf ook niks aan doen, een dochter heeft met 'blond haar en een lichte huid.'
  Ja, blond haar en een lichte huid, dan weet je het wel: de treinen naar het oosten kunnen alvast worden aangezwengeld.
 Na vijf pagina's van deze blank-progressieve zelfkastijding door te hebben geworsteld, begon ik ineens erg te verlangen naar een lekker gekoeld speciaal biertje, bij voorkeur genuttigd onder een eikenboom.

vrijdag 17 november 2017

Zwarte Piet

Foto: Wikimedia Commons
 Die opgewonden standjes van het Kick Out Zwarte Piet-clubje hebben natuurlijk helemaal gelijk: Zwarte Piet is vreselijk uit de tijd. Ooit bedoeld als afschrikwekkend hulpje van Sinterklaas, is hij het lachertje van de mythe geworden.
  Welk kind is er tegenwoordig nog bang voor iemand met een zwart gezicht? Als je zwarte mensen elke dag bij de bakker tegenkomt, is het verrassingseffect er wel een beetje af.
  En het werd al steeds armzaliger, met die gezellige kunstjes en dat strooien met snoepgoed, in plaats van loeren door het zolderraam en een flink pak slaag als je stout was geweest.

  Nee, Zwarte Piet in zijn oude vorm kan echt niet meer.
  Willen we Zwarte Piet in ere herstellen en hem zijn oorspronkelijke, afschrikwekkende rol teruggeven, dan stel ik een nieuwe vorm voor deze sidekick voor: de Jihad Piet.
  De Jihad Piet is prima te incorporeren in de Sinterklaasmythe: een oude man met een baard en een heel belangrijk boek in zijn handen, heeft allemaal hulpjes die rondrennen en mensen opblazen, kelen afsnijden en auto's in de fik steken.
  Alleen als je heel erg braaf bent geweest en moeiteloos de halve koran kan citeren, zal Jihad Piet je leven sparen. En als je de hele koran kan citeren, krijg je van Sinterklaas een houten stokje, om 's avonds je tandjes mee te poetsen.
   Met deze relatief kleine ingreep krijgt het traditionele Sinterklaasfeest zijn maatschappelijke relevantie terug: de mythologie sluit weer naadloos aan op de tijdsgeest, en kinderen kunnen weer griezelen om een sidekick die echt een beetje angst inboezemt.
  Ik kan me niet voorstellen dat er een bevolkingsgroep is die hier wat op tegen kan hebben.

zondag 5 november 2017

Literatuur

RGB Free, by RKIRBYCOM
Charlotte Mutsaers: ik was al fan van haar nadat ik een jaar of acht geleden Koetsier Herfst las, en na die rel over al dan niet doorverkochte kinderporno ben ik alleen maar een grotere fan geworden.
  Wat me bevalt aan Mutsaers is haar grondhouding: 'bekijken jullie het maar, met je kutinterview.'
  Altijd dat gezeur over wat er 'echt gebeurd' is.
  Natuurlijk wordt je daar bokkig van.
  Als iemand in een interview verkondigt dat ze in de woning van haar verloederde en vereenzaamde broer de enige echte boekenkist van Hugo de Groot aantrof, tot de nok toe gevuld met kinderporno, dan lijkt het me duidelijk dat we het domein van de literatuur zijn betreden.
  En als je daar een probleem mee hebt, bel je de politie maar.

zaterdag 28 oktober 2017

Uitsluiting

RGB Free, by STELLAB
De meeste human interest interviews zijn tamelijk zinloze exercities. In de regel gaan ze zo: een journaliste van de Viva, de Linda of de Volkskrant gaat op bezoek bij een bekende Nederlander en probeert 'de mens' achter de politicus, manager of kunstenaar bloot te leggen.
 
  Bij een man leidt dit er meestal toe dat hij wat lulliger wordt gemaakt  ('op zondagochtend staat u dus met vliegjes te vissen? Met van die groene laarzen in een slootje?), bij een vrouw dat ze half heilig wordt verklaard ('dus naast uw drukke werk zorgt u ook nog voor uw gehandicapte, autistische, dyslectische en dementerende zoontje? En dat na de kanker?)

  Een uitzondering op deze regel is het interview met Charlotte Mutsaers dat vandaag in het Volkskrant Magazine staat. Naast een goed verhaal over haar vereenzaamde broer Barend die zich halfdood at aan Fisherman Friends (waarschijnlijk vanwege het woord 'Friends' op de verpakking), heeft Mutsaers ook iets te melden over het beperken van uitsluitingsproblematiek tot een probleem van zwarte, lesbische vrouwen:

  Het gaat altijd maar om uitsluiting wegens huidskleur, sekse, of geaardheid, maar er zijn oneindig veel meer redenen waarom mensen - en dieren- worden uitgesloten. On-ein-dig veel meer. Er is nu eenmaal veel ellende in het leven, op allerlei vlakken en voor allerlei individuen.

 De moraal van Mutsaers verhaal: als je maatschappelijk in de problemen komt, kun je er maar beter voor zorgen dat je zwart, vrouw of homoseksueel bent. Anders is het gewoon je eigen schuld en eindig je naakt tussen duizenden opengescheurde pakjes Fisherman Friends.

maandag 23 oktober 2017

Etiquette

Foto: Wikipedia
Hoewel er meerdere belangrijke lessen te trekken zijn uit de Weinstein-affaire, is er één die vooral bij me blijft hangen: pas in vredesnaam op als je een vrouw mailt.
   Voor je het weet gaat het 'schuren', gaat ze zich er ongemakkelijk bij voelen en ben je je baan bij de uitgeverij kwijt.
  Wat er precies in die mailtjes aan Sluimer stond blijft een beetje vaag en alle partijen lijken het er wel over eens te zijn dat er 'niets fysieks' gebeurd is, maar dat maakt de zaak eigenlijk alleen maar ingewikkelder: wat mag je wel en niet mailen?
  Natuurlijk ben ik meteen mijn uitgaande correspondentie gaan checken en verdomme, ik heb de afgelopen jaren duizenden mailtjes naar vrouwen verstuurd.

  Vanaf nu neem ik echter geen enkel risico meer. Al mijn mailtjes naar vrouwen worden voortaan in een juridisch en moreel waterdichtgetimmerd stramien gegoten:

  Hallo professional.

  Ik heb kennis genomen van de zaak die je wilt bespreken. Graag kom ik in contact met een mannelijke collega waar ik dit verder mee af kan handelen.

  Knappe vrouw die hier aanstoot aan kan nemen.

zaterdag 21 oktober 2017

Diepgang

  In 'Verhelderende kronieken', schrijft Bob den Uyl dat hij af en toe gejaagd opspringt, een koffer inpakt en een taxi bestelt om zijn 'immer teleurstellende speurtocht naar wezen en betekenis van de literatuur voort te zetten.'
  Ik las dit met verbazing: blijkbaar ben ik niet de enige gek.
  Natuurlijk zijn er wel meer dwazen die zich met het 'wezen van de literatuur' bezighouden, maar het is vooral de door Den Uyl beschreven manier waarop dat gebeurt, dat de kern van zaak raakt: totaal neurotisch en vergezeld gaande met een plotselinge notie van urgentie, alsof het raadsel van het wezen van de literatuur nu maar eens voor eens en voor altijd opgelost moet worden, want zo moeilijk kan het toch ook weer niet zijn.

  Zo heb ik deze zomer een dikke verhalenbundel zitten lezen van Bob den Uyl, waarna zich de vraag opdrong: schrijft Bob den Uyl nu literatuur? Den Uyl schrijft onderhoudende verhalen, vol scherpe observaties over zijn eigen karakter en dat van zijn medemensen, hij weet een scène neer te zetten en de aandacht vast te houden, maar toch luidt mijn eindoordeel: helaas, geen literatuur.

  Gelukkig heb ik hier een onderbouwing voor, wat meteen het raadsel rond het wezen en de betekenis van de literatuur voor altijd oplost. Ik las namelijk deze zomer tegelijkertijd enkele boeken van J. van Oudshoorn, een schrijver die ik toevallig ontdekte en wiens boeken diepe indruk maakten.
  Over Van Oudshoorn wordt in een inleiding geschreven dat hij 'neurotische en psychopathische figuren meesterlijk tot leven bracht' en dat zijn werk is 'doordrenkt met een gevoelige opmerkzaamheid, een reageeren op de zinsindrukken der zintuiglijke zichtbare buitenwereld en gericht op een ontleding van de gemoedsstemmingen- en bewogenheden.'

  In feite doen Den Uyl en Van Oudshoorn hetzelfde: ze schrijven over overspannen persoonlijkheden die emotioneel reageren op 'de buitenwereld'.
  Het verschil zit hem in de vorm: Den Uyl schrijft onderhoudende anekdotes over ontbijten in een tweederangshotel met koffie die niet doorloopt, een koppige hoteleigenaar en een langzaam stijgende woede.
  Er zit vaart in zijn verhalen, de emoties worden aangestipt maar verder niet ontleed, de stijl is vlot en leesbaar, de lach ligt altijd om hoek van de volgende zin.
  Van Oudshoorn tapt uit een ander vaatje: de handeling staat grote delen vrijwel stil, de emoties worden niet alleen benoemd maar ook ontleed, als een literaire chirurg prepareert hij onbarmhartig de innerlijke wereld van zijn gedoemde personages vrij en hij is daarbij zo precies, dat hij bij de lezer geen grinnikende herkenning oproept (zoals Den Uyl), maar dat diezelfde herkenning pijnlijk wordt, omdat nog nooit iemand zo precies en gedetailleerd de vinger op de zere plek heeft gelegd.

  Bij den Uyl lees je grijnzend mee over hilarische tegenslagen en herkenbare frustraties, bij Van Oudshoorn zit je met open mond naar een bizar heldere verwoording van de menselijke ervaring te staren.
   Den Uyl en Van Oudshoorn: dat is het onderscheid tussen lectuur en literatuur, tussen verstrooiing en kunst, tussen de geestige anekdote en de pijnlijke ontleding, tussen de vlotte pen en de trage, literaire scalpel.

  Goed, het wezen van de literatuur had ik dus ook weer opgelost.
  Gelukkig kon ik mijn nieuwe hypothese meteen in de praktijk brengen bij het werk van Joost Zwagerman. Eerst las ik 'De Buitenvrouw'. Hoewel geen meesterwerk, gaat Zwagerman hier en daar zeker de diepte in, er zit bijvoorbeeld een passage in over het gymnastieklokaal, waarin Zwagerman naar mijn idee op zijn best is: de geuren van zo'n gymnastiekzaal, het gepiep van de vloer, de bekende groene matten, het verdorde zweet in de kleedlokalen waar nooit wordt gedoucht en de herinneringen die dit bij de hoofdpersoon teweeg brengt aan zijn eigen middelbareschooltijd: dat is inzoomen, dat is alles stilzetten en de ervaring helemaal ontleden, dat is literatuur.

 Hierna las ik 'Gimmick' en ik moet zeggen: wat een kutboek.
 'Gimmick' hangt aan elkaar van voor de hand liggende anekdoten, de ervaringen zijn voorspelbaar, er is iets met een meisje, er is iets met vrienden, ze gaan op vakantie, ze hebben ruzie, ze gebruiken drugs, ze hebben seks. Nergens wordt de diepte opgezocht, niets wordt uitgetekend, het hobbelt van gebeurtenisje naar gebeurtenisje en de meeste personages blijven zo plat als een pannenkoek.
  Mijn eindoordeel van 'Gimmick': totaal overschatte adolescentenlectuur.

  Helaas kan Den Uyl geen kennis meer van nemen van mijn haarscherpe analyse van het literaire gehalte der Nederlandse literatuur. Typisch zijn pech.

dinsdag 3 oktober 2017

Lesje

RGB Free, by KRAYKER
Maandag 2 oktober 2017 was een historische dag in de vaderlandse geschiedenis. Het NOS journaal opende met de volgende zin: 'Een witte man van 64 schiet met een automatisch wapen op duizenden bezoekers van een muziekfestival in Las Vegas.'

  Twee dingen vallen hierbij op: de huidskleur wordt vermeld, en de huidskleur wordt omschreven als 'wit', in plaats van 'blank.'
  Waarom wordt de huidskleur benoemd? Waarschijnlijk is dit omdat ze bij de NOS staan te juichen dat het een keertje geen moslim was, daarbij voorbijgaand aan het feit dat ook blanke mensen moslim kunnen zijn.
  Zeker is in ieder geval dat het journaal nooit geopend had met 'Een zwarte man van 64...', als deze man toevallig zwart was geweest.
  Ergerniswekkender nog dan het vermelden van de huidskleur, puur omdat het een keertje een blanke is, vind ik echter nog de omschrijving 'wit.'
  Ger Groot betoogde een tijdje terug in Trouw al dat 'wit' zeker geen neutrale term is om blanke mensen mee te omschrijven.
  'Wit' is in het geval van ras in essentie een scheldwoord: je gebruikt het alleen als je blanke mensen te kakken wil zitten. 'Wit' heeft als connotatie: 'Denk maar niet dat je iets bijzonders bent, racistische bleekscheet.' In de huidige cultuuroorlog verhoudt het woordje 'wit' zich tot 'blank', zoals 'negertje' zich verhoudt tot 'zwart.'
 
  Je moet een beetje gevoel voor taal en voor het huidige culturele debat hebben om het op te pikken, maar openen met 'witte man' is echt een ongelooflijk statement voor een publieke omroep. Toen ik het hoorde had niet meer verbijsterd kunnen zijn dan wanneer ze geopend hadden met 'Een neger van 64...'.
  Nu kan het zijn dan dat ze bij de NOS volkomen toondoof zijn en geen idee hebben dat de term 'wit' beladen is, maar dat kan ik me bijna niet voorstellen. Ze hebben hier over nagedacht en ze hebben besloten: 'Fuck it. We maken er gewoon "witte man" van. We zullen dat stelletje racisten eens een lesje leren.'

zondag 1 oktober 2017

Reisgenoten

RGB Free, by MZACHA
Ongeveer een half jaar geleden voltooide ik een romanmanuscript. Het was een van mijn betere manuscripten, vond ik zelf, sowieso was het de eerste die ik daadwerkelijk voltooid had, en niet halverwege had verlaten zoals je een reisgenoot verlaat die je steeds meer begint te vervelen.
  Een van de betere aspecten van het verhaal vond ik de pratende mensen.
  Verhalen vallen of staan met de karakters: als die niet boeiend zijn, kan het hele verhaal je verder ook al snel gestolen worden. En al schrijvende ben ik erachter gekomen dat een van de belangrijkste dingen die een karakter tot leven wekken, zijn of haar taalgebruik is.

  Het zijn niet de daden die ons tekenen, het zijn onze praatjes die laten zien wie we zijn.

  In dat boek-in-wording zaten een paar mensen met een eigen stem, en die eigen stem gaf ze een echtheid die me soms werkelijker voorkwam dan de mensen die buiten op straat voorbij kwamen hobbelen, op weg naar de Jumbo, of weet ik wat voor flauwekul.
  Inmiddels ligt het manuscript alweer weggeborgen in een lade: gewogen en te licht bevonden.
  Soms hoor ik ze echter nog wel eens babbelen, en dan zie ik ze zitten in hun eigen hoekje van het verhaal.
  Ze hebben het hoogste woord en ik vind het jammer dat ik ze nooit meer spreek, een beetje zoals je een reisgenoot mist, vijf minuten nadat je de trein bent uitgestapt.

woensdag 16 augustus 2017

Knipwerk

RGB Free, by RWLINDER
De PVV heeft in een fijnzinnig theologisch traktaat verklaard dat Mohammed een pedofiel en een massamoordenaar was, hetgeen me een goede aanleiding leek om mijn haar eens te laten knippen door een Turkse kapper.
   
  Eerste probleem: hij sprak vrijwel geen woord Nederlands.

  Dit kleine interculturele euvel werd gecompenseerd door zijn vrouw, die mij in de zaak verwelkomde alsof ik de verloren zoon was die na vijftig jaar weer eens op was komen dagen.

  Kom daar bij Nederlandse kappers maar eens om.

  Haar man installeerde me ondertussen op de kappersstoel en begon een witte kraag om mijn hoofd te vouwen alsof de koning binnen was gewandeld, hij trok er ongeveer vijf minuten voor uit en ik begon me langzamerhand steeds onbehaaglijker te voelen.
  Dat krijg je ervan als je jarenlang Hollandse vrouwen bent gewend die je op een stoel neerplanten en beginnen te snoeien alsof ze in de boerderij varkens staan te wassen: van die persoonlijke mediterrane aandacht wordt je van de weeromstuit meteen bloednerveus.

  En dan was er nog het probleem van: 'hoe wilt u het?' Bij dit essentiële onderdeel van de knipbeurt moest de vrouw wederom als tolk optreden en groteske visioenen over de manier waarop dit allemaal heel snel mis kon gaan buitelden door mijn ingesnoerde hoofd.

  Maar ik zat nu eenmaal op die stoel, en kom er dan maar weer eens vanaf. Na het uitwisselen van wat steekwoorden als 'oren vrij', 'lekker kort' en 'voller bovenop' begon de Turkse kapper aan zijn meesterwerk. Af en toe staakte hij zijn zorgvuldige geknip om een halve meter achteruit te lopen en zijn kunstwerk van een afstandje te aanschouwen, hierbij ogenschijnlijk bijzonder in zijn nopjes met de gang van zaken.

  Deze interculturele uitwisseling leek, mijn angstige vermoedens ten spijt, toch heel aardig af te lopen, totdat het helemaal op het einde toch nog mis dreigde te gaan: de kapper mompelde iets waar ik instemmend op reageerde, in de overtuiging dat het een bevestiging van de uitstekende gang van zaken was, toen hij tot mijn schrik ineens in een pot gel begon te graaien.

  'Geen gel', schreeuwde ik, allergisch als ik ben voor die natte kledder die je de rest van de dag het idee geeft dat er een duif met diarree op je hoofd is neergestreken.

  Gelukkig leek mijn afwijzing de kapper voornamelijk bijzonder te amuseren, hij stak zijn handen in de lucht alsof we allebei aan een groot gevaar waren ontsnapt.
  Tevreden verliet ik even later de kapperszaak, om me pas na een paar honderd meter te beseffen dat ik niet eens toegekomen was aan nadere inlichten over het pedofiele verleden van Mohammed.
  Aangezien de spanningen rond het knippen van wat haar reeds het uiterste van mijn incasseringsvermogen hadden gevergd, wat dit echter misschien maar beter ook.
  Knippen en geknipt worden, afrekenen en Mohammed er verder maar buiten laten, misschien is het een aardig onderwerp voor de volgende PVV-video.

dinsdag 1 augustus 2017

Tijd

Als je aan komt rijden zit hij voor de deur al op je te wachten. Hij heeft van zijn baasje gehoord dat je eraan komt. Als je uit de auto stapt rent hij je tegemoet. Hij spring tegen je op, draait om je heen en als je binnen op de bank zit, valt hij je aan.
  Hij likt je handen en gaat verwachtingsvol naar je zitten kijken.

  Wat gaan we doen?

  Als jij er bent, gaat er wat gebeuren. Er zijn meerdere mogelijkheden: gaan we naar de plas, of gaan we naar de hei? Of wordt het echt een avontuur en gaan we ergens naar toe waar we nog nooit zijn geweest?
  Geconcentreerd spitst hij zijn oortjes: hij kent de betekenissen van behoorlijk wat woorden. Als hij echt zijn best doet, moet het hem lukken de toekomst te ontcijferen.

  'Wie gaat er mee?', vraag je aan niemand in het bijzonder. Hij springt overeind: hij wil mee!

  Op de hei is het feest. Er zijn bomen, er is gras. Er zijn andere honden, er zijn honderden luchtjes en er is een vijver. Wat hij het liefste doet, is onverwachts het water induiken. Dan loopt hij zogenaamd braaf voor je uit, en zwenkt hij ineens naar links om als een kamikazepiloot naar beneden te plonzen.

  Als hij de oever opkrabbelt, jaagt het leven door hem heen.

  'Die zagen jullie niet aankomen', lijkt hij te willen zeggen. Maar we hadden al een vermoeden dat dit zou gebeuren.

  Als we we hem weer thuis hebben gebracht is hij bijna net zo blij om weer thuis te zijn, als hij was toen we op pad gingen.
  Hij gaat in zijn mandje liggen en kijkt nog even bewonderend naar je op. Hij heeft het vermoeden dat je een superheld bent. Je kan een voetbal vijftig meter de lucht in schieten, een schouwspel waar hij geen genoeg van krijgt.
  Iemand die een bal zover omhoog kan schoppen, daar geeft hij zonder aarzeling zijn leven voor.

  Dan rijd je over pittoreske landweggetjes naar een crematorium dat zich in de middle of nowhere bevindt.
  Hij had het hier geweldig gevonden.
  Maar hij zit in een ijzerkleurige pot, die staat op een houten tafel in een gebouwtje ergens in de wildernis tussen Boxtel en Esch.
  De zon schijnt, het is een fantastische dag, de struiken bloeien, de geiten blaten en er zijn honderden dingen voor hem om te bekijken, te besnuffelen en onder te plassen.
  Maar hij is er niet meer, hij zit in die pot en hij heeft zich vergist: je bent geen superheld en je hebt helemaal niks kunnen doen om hem ook maar één dag langer te schenken.

zondag 23 juli 2017

De professional

Op zondag schrijft hij een gedicht
over ernstige zaken
hij gebruikt de woorden 'donker' en 'licht'
zo weet hij de kern van de zaak te raken

Daarna fietst hij naar de tennisbaan
om net als Roger Federer
zeventien fantastische forehands te slaan

tussen de games door eet hij ook nog
heel professioneel een banaan

En voor de lunch bakt hij een ei
met zijn koksmuts op
strooit hij er nog wat peterselie bij

Een Homo Universalis in het wild
hij zit gewoon voor de tv
de nieuwste series te analyseren

vlijmscherpe kunstkritieken levert hij af
daar kan die Da Vinci nog wat van leren.

donderdag 13 juli 2017

Voorkennis

RGB Free, by WEEWILLYD
Soms zie je een foto van vee dat op het punt staat geslacht te worden. Wat die foto's vooral zo tragisch maakt: ze weten het zelf nog niet. Ze staan achter een hekje wat goeiig voor zich uit te staren, terwijl ze niet in de gaten hebben dat een paar meter verderop, in het schuurtje, hun vriendjes een voor een aan hun einde komen.
  Sinds bekend is geworden dat Abdelhak Nouri, het goedlachse wonderkind van de Ajax-opleiding, waarschijnlijk levenslang gehandicapt zal zijn, staat hij in mijn verbeelding achter precies zo'n hekje.
  Ik denk aan een interview met Nouri: vlak na zijn debuut, blij als een kind, hij had gescoord uit een vrije trap en hij was er heilig van overtuigd dat hij het ging maken in Ajax 1.

   'Jochie', denk ik nu. 'Je moest eens weten.'

  Het punt is natuurlijk: hij wist het niet. En ik wist het ook niet toen ik de eerste keer dat interview zag.
  Kennis achteraf maakt je met terugwerkende kracht een soort God: je overziet iemands leven op een manier waarop diegene dat zelf nooit heeft gekund.
  Overmand door superieure deemoed, dreig je alleen een ding te vergeten: heb je zelf eigenlijk wel in de gaten wat er achter je rug gebeurt?
  Staan we niet allemaal goeiig over dat hekje te staren, in de heilige overtuiging dat de boer elk moment naar buiten kan komen om wat hooi in onze bak te gooien en het water ter verversen?
  En dan morgen weer gezellig met z'n allen de wei in.

zaterdag 1 juli 2017

Toestanden

RGB Free, by AYLA87
Om een broodje te kunnen kopen
moet ik eerst door de kermis heen
met afgewend gelaat probeer ik
om de toestanden heen te lopen

Jongetje verklaart alvast
'Daar gaan we echt niet in'
zusje pakt hem bij de de hand
later krijgt ze toch haar zin

Kleuter sleurt zijn moeder voort
die hangt in een hoek achter hem aan
zoontje heeft het paradijs ontdekt
zij vindt het tijd weer eens te gaan

Vader die vol trots
naar zijn kinderen in de rupsbaan kijkt
de jongste houdt hij nog even vast
die raakt ie volgend jaar pas kwijt

Meisje in onheilspellend apparaat
dat tien meter de lucht ingaat
doodsbang, denkt dat ze het verbergen kan
verschiet als iemand haar gadeslaat

Mislukte missie, waarna in de broodjeszaak
de volgende toestand wacht
man verklaart, wellustig wrijvend over flinke maag:

'Ik ga morgen trouwen, wie had dat ooit gedacht?
Zeventien kilo ossenworst graag.'

donderdag 29 juni 2017

Thuis ben je

RGB Free, by RKIRBYCOM
Onlangs verscheen Thuis ben je, een bundeling van stukken die Arnon Grunberg schreef voor De Correspondent.
  Het lijkt op het eerste gezicht de zoveelste bundeling columns van de waanzinnig productieve Grunberg, maar bij lezing bekroop mij ook het vermoeden dat Grunberg in deze columns weleens op de kern van zijn schrijverschap kon zijn gestuit.
  In elk stukje onderzoekt 'Hotelmens' Grunberg waar hij 'thuis' is, wat leidt tot conclusies als 'Thuis ben je waar er niet aan je bestaan getwijfeld wordt', 'Thuis ben je waar de dood een dagdroom is' of 'Thuis ben je waar de open relatie wordt aangevuld met dwergen en reuzen.'

  Afgezien van de Grunbergiaanse meligheid, lijkt dit hele 'thuiskomen' me stiekem wel de kern te zijn van zo ongeveer alles wat Grunberg doet. Al op de achterflap van zijn debuutroman Blauwe Maandagen uit 1994 lezen we: 'Een zoektocht naar liefde: ouderliefde versus betaalde liefde.'
  Liefde kunnen we in dit geval ook wel inruilen voor 'geborgenheid', en wat is geborgenheid anders dan je ergens thuis voelen?
  Vrijwel alle Grunberg-personages zijn verdwaald in het leven, wat in de vroege romans vooral leidt tot bitterzoete slapstick rond stuntelende adolescenten en in de latere romans tot totaal uit de hand lopende drama's rond in hun hoofd opgesloten mannen.
  Maar verdwaald, in het leven of in hun hoofd, dat zijn ze allemaal.
  En Grunberg lijkt zelf ook behoorlijk verdwaald, als we zijn autobiografische columns mogen geloven. Hij is weliswaar een stuk slimmer en handiger dan zijn romanpersonages, en hij is te levenslustig om er definitief aan onderdoor te gaan, maar overleven blijft het:

  Zittend in het restaurant, naast een dame uit Wenen, met wie ik een moeizaam maar genoeglijk gesprek voerde, had ik mij langzaam zien instorten. Het was alsof ik uit mezelf was getreden en mijn eigen neergang bestudeerde.

  Het belangrijkste verschil tussen Grunberg en zijn personages, is misschien wel dat Grunberg schrijft. Als hij al echt ergens thuis is, dan is het tussen de letters.

  Ik moest bij het lezen van 'Thuis ben je' dan ook vaak aan Bob Dylan denken, die in een documentaire verkondigt dat hij altijd het gevoel had 'heel ver van huis te zijn geboren.' Volgens Dylan was hij zijn hele leven al bezig met 'thuis te komen.'

  Het is een sprekend voorbeeld van het idee van de kunstenaar als eeuwig ontheemde, altijd op zoek naar een 'thuis', wat alleen maar tijdelijk in de kunst te vinden is.
   Een paar weken geleden zag ik Dylan nog optreden in Amsterdam en je zag het voor je ogen gebeuren: een man die thuis kwam. Deze keer waren het de liedjes van de cd Tempest die het hem deden, Dylan zat er helemaal in, werd de muziek, ontspande en was eventjes 'thuis'.
  Voor zo lang als het duurde natuurlijk, want waarschijnlijk is Dylan nu alweer onthecht van Tempest, zoals hij continu even ergens helemaal thuis is, om er dan weer doorheen te bijten en naar het volgende stadje moet verkassen, met nieuwe muziek en nieuwe gezichten, altijd lijkt thuis net om de hoek te liggen, even denk je het vast te hebben en dan glipt het weer door je vingers heen.

  Maar dat uurtje dat hij het vast heeft, wordt wel mooi op plaat vastgelegd en dat is dan het wonder van de kunst: doordat de kunstenaar al zijn hart en ziel in het creëren van een tijdelijke schuilplaats heeft gestort, heeft hij iets gecreëerd, een cd, een dichtbundel, een boek, waar miljoenen mensen zich op hun beurt ook weer thuis kunnen voelen.

  In die zin is kunst het seculiere zusje van het geloof: voor de mensen die eenzaam zijn, of er net niet bij horen, of zich altijd een beetje ontheemd voelen, is de kunstenaar aan het werk gegaan om een veilige haven te creëren, een thuis van huis, geen kerk, maar een cd of een boekje.

  Zoals een zekere P.H. schrijft over de Beatles, in het cd-boekje van Oasis' (What's the story) Morning Glory:

  (...) the music filled the shadows, you heard a sound that was a million miles away from fakery and a step away from your heart. Just like it always did, this sound puts the swagger back into your step, the rush into your blood (...) at the end you flip over and start again because now you are not isolated. They have gone to work so that you can go home.

  Het is een conclusie die nog ontbreekt in Grunbergs laatste bundel: 'Thuis ben je waar de Beatles door de speakers schallen.'



zondag 25 juni 2017

Beschaafd

Foto: wikipedia
In de pauze van het tennistoernooi dronk ik wat met een tennisser die voorheen voornamelijk had gevoetbald.

  'Ik wist niet wat ik meemaakte toen ik competitief ging tennissen', zei de man. 'Na de wedstrijd nog gezellig wat drinken met je tegenstander. Dat ging in het voetbal toch anders.'

  Ik beaamde dat het in het voetbal toch anders ging. We deelden wat voetbal-anekdotes over teamgenoten die de houten bankjes in de kleedkamer van de tegenstander pleegden door te zagen met een zakmes en hysterische voetbalvaders die je achtervolgden tot je haastig in je auto was gedoken en het vijandelijk voetbalterrein weer af was gescheurd.

  'Dan is een biertje en wat bitterballen na de wedstrijd toch gezelliger', concludeerden we.
  
  Een juiste conclusie, hoewel we net zo goed hadden kunnen concluderen dat beschaving weliswaar bijzonder comfortabel is, maar dat het in het algemeen maar weinig sappige anekdotes oplevert.

zaterdag 17 juni 2017

Overwinning

 Het hele voetbalseizoen hadden we verbeten gevochten voor de begerenswaardige wisseltrofee van onze subleague van het voetbalmanagerspel Profcoach.
   Elke week werden er harde noten gekraakt: wie stelde je op als aanvoerder, wat moest je met die middenvelder die veel scoorde maar ook vaak een kaart pakte, wat was wijsheid rond die ene verdediger?
  Bijna een jaar lang elk weekend puzzelen op je meest succesvolle opstelling, terwijl je achterdochtig de concurrentie in het oog hield.

  En toen brak eindelijk de avond aan waarop de Profcoach wisseltrofee van eigenaar ging wisselen.
  's Middags stond ik nog gewoon op de tennisbaan, maar ik kon mijn gedachten maar matig bij mijn forehand houden.
  De wind ruiste door de hoge bomen die de baan omzoomden, slechts vaag drongen de droge tikken van zojuist geslagen tennisballen tot me door.
  Een paar uur later hield de trein nog even halt voor station Utrecht: wachten op een vrij spoor.
  Opgehokt in zo'n hokje voor de deuren, daarna het nieuwe station dat me nog steeds wat onwerkelijk voorkomt.
  Ik kan de oude stationshal van Utrecht Centraal nog zo uittekenen, het eeuwige blauwe bord met de vertrektijden, dat schattige paaltje met een vlaggetje erop: het 'trefpunt' waar geliefden elkaar na maanden afwezigheid hartstochtelijk in de armen vielen.
  Een lichte melancholie overvalt me als ik bedenk dat het voor altijd is verdwenen: de bloemist bij de roltrappen naar de bussen, de kioskwinkeltjes middenin de hal, waarin ik nog een blauwe maandag wat net ingevoerde euro's bij elkaar heb verdiend.

  Als het er allemaal niet meer is, hoe weet je dan zeker dat het er ooit is geweest?
  Beneden baan ik me een weg langs houten schotten, het hele station lijkt wel uitgegraven te worden.

   De stad met haar studenten, haar winkels en haar goedmoedige Dom.

  Dan: eetcafé De Vingerhoed, waar het bier wordt aangerukt en we oreren over scorende middenvelders, verdedigers die de nul houden, fataal uitgepakte wissels en geniale last minute aanpassingen in de opstelling.
  Als ik een paar uur later een van de laatste treinen terug naar het zuiden instap, weegt mijn rugzak een paar kilo zwaarder.
  Trots stal ik mijn buit uit op het klaptafeltje voor me en ik weet: het is niet voor niets geweest.

maandag 5 juni 2017

Eenzaam

RGB Free, by COSTIQ
Na de zoveelste aanslag
waarin eenzame wolven eendrachtig
dood en verderf zaaiden

Heb ik de stap dan eindelijk gezet.

'Gezocht: eenzame wolf om samen
een boek mee te lezen, in busjes te rijden en
ongelovigen te onthoofden.'

Ik heb nog nooit zoveel vrienden gehad.

dinsdag 23 mei 2017

Trots


  Een waanzinnige haat voor het triviale lijkt me een wezenlijk kenmerk van fundamentalisten. Als we naar voetbal kijken, muziek luisteren, een taartje eten, op het strand liggen of een tennisballetje slaan, zijn we namelijk vrij.

   En als we vrij zijn, zijn we niet met onze gedachten bij God, Allah, of het Vliegend Spaghettimonster. Voor de fundamentalist is dit onverteerbaar. Het Vliegend Spaghettimonster is alles, zijn leven staat vierentwintig uur per dag in dienst van het Vliegend Spaghettimonster en als wij een balletje slaan, spugen we op het Spaghettimonster en op de fundamentalist.

  Misschien was die aanslag bij toeval in Manchester, maar zo niet, dan is het een sterke slag.
  Als we morgen naar een mooie passeerbeweging van Traoré zitten te kijken, zullen we met onze gedachten bij opgeblazen kinderen zijn en maar matig van deze passeerbeweging kunnen genieten.
  Een fraaie overwinning voor het Vliegend Spaghettimonster.

zondag 21 mei 2017

Vomar

RGB Free, by AMBROZ
Ik dacht dat het dieptepunt in de discussie over agenten met een hoofddoekje wel was bereikt toen bij Nieuwsuur Ahmed Marcouch hierover 'in debat ging' met Samira Bouchibti, terwijl Mariëlle Tweebeeke steeds duidelijker met haar gedachten naar een lekker glas wijn leek af te dwalen.

 Maar toen las ik een artikel in Trouw.

Youssra Bochhah uit Almere, in opleiding tot kindertherapeut en onderzoekster aan de UvA, heeft in dat artikel het volgende te melden:

Ziet men dat je een soortgenoot bent, dan win je sneller het vertrouwen. Jat een moeder iets bij de Vomar, dan kun je haar misschien ook beter vermanen, door te zeggen dat stelen niet is toegestaan in jouw religie.

  De toekomst van Nederland: een agente die met een verdachte in de Vomar staat te bespreken wat er in de koran precies over stelen staat.  

woensdag 10 mei 2017

Vast

RGB Free, by MZACHA
Ik zat in de tuin te werken, toen ik geritsel hoorde achter de heg. Een oudere vrouw riep 'Klaartje' en leek vanuit de tuin van de achterburen door te willen stoten naar ons terras.
 Geïnteresseerd zat ik te wachten totdat deze vrouw verwilderd, het haar vol takjes, onze tuin in zou tuimelen.
  Helaas gebeurde dat niet.
  Het bleef even stil, waarna de vrouw riep: 'Is daar iemand?'
  Nu kon me met goed fatsoen niet meer stilhouden, dus beaamde ik dat er inderdaad iemand was.

   'Heeft u een hond gezien? Het is een teckel. Ze heet Klaartje.'

  Nu had ik inderdaad in de hoek van de tuin, waar een paar flinke bamboebossen staan, geritsel gehoord.
  'Volgens mij zit ze daar in de hoek', riep ik over de schutting naar de onzichtbare vrouw. 'Ze zit in de bamboe.'
  'Waarom komt ze dan niet?', vroeg de vrouw zich hardop af, waarna ze vertwijfeld weer de naam van de teckel begon te roepen.
  Aangezien ik een echte hands-on mentaliteit heb, en ook een spin in het organisatieweb pleeg te zijn, ging ik op onderzoek uit.
  Ik schoof wat takken opzij en stelde vast wat er aan de hand was: de teckel had zichzelf compleet klem gelopen tussen twee bamboestokken.
 
  'Ze zit vast', riep ik. 'Ze zit vast in de bamboe.'

  Nu zitten we allemaal op ons eigen manier weleens vast in de bamboe en Klaartjes situatie deed me eigenlijk behoorlijk aan mezelf denken, op overdrachtelijke wijze dan, maar voor dat soort reflectie was het nu niet het juiste moment.

  Dit was een moment voor actie.

  Gedecideerd liep ik het schuurtje binnen, pakte een flinke schoffel, manoeuvreerde deze door de dicht op elkaar staande bamboestokken en trok een van de twee stokken waarin Klaartje zichzelf had vastgelopen naar achteren.
  Toen ze de schoffel zag begon ze te keffen alsof haar laatste uur geslagen had en ik was vooral bang dat ze zich na bevrijding als een dolle op mij zou storten, wat gelukkig niet gebeurde.
 Nadat Klaartje er verongelijkt vandoor was gestoven, zette ik de schoffel met een voldaan gevoel terug in de schuur.
 De redder van in bamboestokken verstrikte beesten had zijn taak weer verricht.   

zaterdag 6 mei 2017

Illegaal

RGB Free, by JAZZA
Een paar dagen geleden waren er ineens drie stekjes op mijn dakterras verschenen. Ik zag ze toen ik toevallig een blik uit het raam wierp. Of eigenlijk zag ik het meest linkse stekje, van mij uit gezien.
  Dat het er drie waren, ontdekte ik later pas.
  Ik had die dag een hoop bezigheden en pas aan het einde van de dag was het moment daar: ik ging poolshoogte nemen.
  Jas aan, schoenen aan.
  Das om: het lijkt alleen maar kouder te worden. Ik stapte mijn dakterras op, dat feitelijk begint na een trapje, een stenen paadje en nog een trapje.

  De drie stekjes stonden erbij alsof ze er altijd al hadden gestaan.

  Eigenlijk waren het stekken, ze waren ongeveer even groot als ik zelf. Ook hadden ze prijskaartjes: ze kostten alle drie 45 euro. Het waren groene dingen die om houten steunstokken kronkelden.
  Feitelijk wist ik niet eens zeker dat het stekken waren, maar dat was wel het eerste dat bij me opkwam.
  De conclusie was onvermijdelijk: ik had te maken met een illegale stekjeskweker die mijn dakterras gebruikte voor zijn snode plannetjes.

  De dagen daarop bleven de stekjes precies staan waar ze stonden. Ze hadden iets triomfantelijks over zich, alsof het een ontzettende stunt was dat ze daar doodgemoedereerd een beetje op mijn dakterras stonden te stekken.
  En toen waren ze ineens weer verdwenen.
  Als je niet beter wist, waren ze er nooit geweest. Maar dit is zeker nog niet het einde van het verhaal: het onderzoek is pas net geopend en de waarheid rond de mysterieuze stekken zal ooit boven water komen.

vrijdag 28 april 2017

Leeftijdsgrens

Foto: wikipedia
Als een columnist het verzonnen had, zou je het te voor de hand liggend vinden: Henk ten Cate die in opspraak komt door een louche deal binnen de taxiwereld.
  Als er één voetbaltrainer is die onweerstaanbaar aan een dubieuze taxichauffeur doet denken, is het Henk ten Cate wel.
  Je hoeft niet heel veel fantasie te hebben om je Henk ten Cate voor te stellen voor een regenachtig station, leunend tegen zijn portier, handen diep weggestoken in een vale regenjas terwijl hij boven een slordig gedraaid sjekkie de reizigers staat te monsteren.
  Ben je eenmaal in zijn taxi gestapt dan mompelt hij iets onverstaanbaars met dat hese stemgeluid, als hij wegscheurt neemt hij twee asielzoekers mee op de motorkap en eenmaal aangekomen op bestemming geeft de meter op raadselachtige wijze het drievoudige aan van het bedrag dat je zelf ongeveer had ingeschat.

  'De meter liegt niet', hijgt Henk, terwijl zijn handen op onheilspellende wijze steeds dieper in die regenjas wegzakken.

  Het lijkt me geen ramp als deze figurant voor een matige maffiafilm het Nederlands Elftal even overslaat. Ik zie het gewoon niet voor me: Henk ten Cate die Davy Klaassen gaat uitleggen waar hij moet lopen als de bal aan de andere kant van het veld bij de linkshalf terechtkomt. We hebben op dit moment een selectie vol keurige schooljongens, die staan naar zo'n hijgende glijcrimineel te staren alsof ze in het verkeerde toneelstuk zijn beland.

  'Gewoon met je poot richting porum van die bijgoochem graaien', dat soort teksten stel ik me voor bij Henk ten Cate.
  En dan een gezicht erbij trekken alsof je bij de cornervlag even nonchalant het wereldraadsel hebt geopenbaard.
  Nee, Henk ten Cate, dat is voetbal uit de oude doos, de tijd dat je nog kon drijven op een vlotte babbel en het charisma van de charmante struikrover.
  Jongens als Donny van de Beek en Appie Nouri, de toekomst van het Nederlands voetbal, zijn frisgewassen VWO-scholieren met een grenzeloos vertrouwen in de goedheid van de mens. Dat soort jongens denken niet in het uitdelen van koekies, die ratelen over looplijnen, inzakkende verdedigende middenvelders en doordekkende backs alsof ze er gisteren nog een mondelinge overhoring over hebben gehad.
  Moderne voetballers die een moderne trainer nodig hebben, de ondergrens qua leeftijd zou ik op 1960 leggen.
  En laat Frank de Boer daar nou nog een mooie tien jaar boven zitten.

donderdag 27 april 2017

Eenheid

RGB Free, by GESINEK
Op Koningsdag sluip ik door de straten op zoek naar goedkope boeken. Ik probeer de indruk te wekken niet echt in deze boeken geïnteresseerd te zijn, omdat ik denk dat dit de prijs zal verlagen. Helaas heeft zelfs de meest onnozele verkoper mijn sluwe plannetje onmiddellijk in de gaten.

   'U houdt echt van boeken', stelt een meisje achter een kraampje vast. Even verderop uit iemand het vermoeden dat ik de andere boeken van een schrijver 'zeker allemaal al heb.' Toch is het een geslaagde rooftocht, met als hoogtepunt een Faust uit 1949.

  Goethe schreef zijn Faust in de 18e en 19e eeuw, er verscheen een Nederlandse vertaling van de Wereldbibliotheek in April/Mei 1911, later een 'vijfden druk' in 1949 en op 27 april 2017, Koningsdag, pak ik een van die vijfde drukken uit 1949 op en vraag hoeveel het moet kosten.

  'Vijftig cent.'

  Het zal wel aan mij liggen, maar ik word een beetje giechelig van de Faust voor vijftig cent.
  Het voorwoord uit 1911 is geschreven door een zekere Carel Steven Adama van Scheltema, die kort medicijnen studeerde, toneelspeler werd om zich daarna 'geheel aan de literatuur te wijden.'
  Deze Scheltema schreef een mooi voorwoord, waaruit echter wel weer eens blijkt dat het achteraf inderdaad mooi wonen is.
  Volgens de tot de literatuur bekeerde voormalig medisch student kon de twintigste eeuw wel eens een periode van prachtige renaissance worden, waarin Goethe's waarden volop tot bloei zouden komen:

  Bedriegen niet alle tekenen, dan beweegt onze tijd zich opnieuw van een verbrokkelde veelheid tot een nieuwer en hoger eenheid, van een verwarde verbijzondering tot een nieuwe, begrepen en beheerste algemeenheid [...] en zal de toekomst onzer eeuw misschien eenmaal als de grote wedergeboorte beschouwen.

  Het lijkt erop dat die verbrokkelde veelheid zich iets minder makkelijk tot een eenheid liet smeden dan Adama van Scheltema in 1911 voorzag.

dinsdag 25 april 2017

Verlangen

RGB Free, by RWLINDER
Je hoort weleens iemand verkondigen dat het kapitalisme aan alle oorlogen een einde gaat maken en de wereld in een groot paradijs gaat veranderen.

  'Als iedereen een Xbox heeft, is iedereen tevreden.'

   Ik vrees dat deze mensen de piramide van Maslow niet voldoende bestudeerd hebben. Het zou goed kunnen dat we over honderd jaar allemaal voldoende te eten en te drinken hebben en dat de robots elk moment gratis en voor niets een mooie Xbox voor je in elkaar kunnen sleutelen. Je ziet echter nu al waar het vervolgens heen gaat: als we allemaal goed doorvoed en veilig zijn, schuiven we op naar het volgende level van Maslow's pyramide: 'Behoefte aan waardering en erkenning.'

  Een uitstekende manier om je eigen status te verhogen, is die van de ander te verlagen. Ook kan het helpen jezelf in de slachtofferpositie te manoeuvreren, wat de ander automatisch tot dader en dus minderwaardig maakt.
   De toekomst: een wereld bezaaid met door robots geproduceerde Xboxen en miljarden mensen die de hele dag tegen elkaar staan te schreeuwen dat de ander een fascist is.
  Boekwinkels die uitpuilen met titels als  'Hallo witte mensen', 'Hallo zwarte mensen', 'Hallo kale mensen', 'Hallo kleine mensen', 'Hallo schele mensen', 'Hallo zieke mensen', 'Hallo mensen met een leerachterstand' en 'Hallo mensen die vergeten zijn het vuilnis buiten te zetten.'

  De enige manier om de toekomst nog een beetje leefbaar te houden, is een mensachtige diersoort te creëren die we de hele dag de maat mogen nemen, voor fascist uit kunnen schelden en waar we boeken over kunnen schrijven waarin we uitleggen dat zij de wereld tamelijk onleefbaar hebben gemaakt.
  Slagen we er niet in deze diersoort te creëren dan zou het leven tienduizend jaar geleden in een tochtige grot best wel eens aangenamer kunnen zijn geweest dan het leven in de tweeëntwintigste eeuw.

donderdag 20 april 2017

Genieten

RGB Free, by Lusi
'Ik zag laatst zo'n mooi programma op tv. Het ging over een hele leuke meid. Die ging backpacken en toen ging ze dood.'
 - Dat heb ik ook gezien! Ze had suikerziekte en ze was haar insuline vergeten!'
'Ja, en ze was pas twintig.'
 - Dat is echt zo'n mooi programma. De vorige keer was een jongen van achttien in Taiwan bij het duiken op een rif gesprongen. Hartstikke dood. Echt een ontzettend leuke jongen.'
 - En heb je de aflevering over die gehandicapte vrouw gezien? Die zat in een rolstoel, maar ze wilde toch reizen, echt zo moedig. En toen wilde ze een berg beklimmen en werd ze omhoog getakeld en knapten de touwen. Zo'n levenslustige vrouw die honderd meter naar beneden stuiterde. Ze hebben stukjes rolstoel op kilometers afstand van elkaar weer teruggevonden.
'Geweldig programma.'
 - Echt even genieten.'

donderdag 6 april 2017

Discriminatie

RGB Free, by ERVINBACIK
Onlangs stond er een helder stuk in de Volkskrant van een vrouw die 'klaar' was met het feminisme.
'Er is geen wet die mij ervan weerhoudt net zo succesvol te zijn als een man', verklaarde deze vrouw.
  Dit lijkt me helder, maar waarom blijven mannen dan toch oververtegenwoordigt als het op arbeidssucces aankomt?

  Dat komt natuurlijk door al die discriminerende vrouwen.
  
  Relatiecomedy's zijn een uitstekende spiegel van onze maatschappij en je komt in deze programma's zelden een man tegen die twijfelt aan de relatie met zijn vriendin, vanwege het werk dat ze doet.
  Wat de meeste mannen betreft kan een vrouw van negen tot vijf voor een minimumloon in het slachthuis werken, als ze er 's avonds een beetje leuk bijzit zal het hem verder een rotzorg zijn.
  Het aantal conversaties dat vrouwen op tv over hun partner voeren met betrekking tot zijn werk, zijn echter nauwelijks te tellen.

   'Hij is best wel leuk, maar hij is ook een beetje een weinig ambitieuze loser', is een aardige samenvatting van de conversaties die dag in dag uit over de schaamtevol op de bank hangende man worden uitgestort.

  Deze indoctrinatie mist zijn uitwerking niet: door onderscheid te maken tussen ambitieuze en niet-ambitieuze mannen worden al die kerels ongenadig hard de arbeidsmarkt op gediscrimineerd, waar ze als een dolle aan het werk gaan, om vervolgens te horen te krijgen dat ze eens op moeten houden met het discrimineren van vrouwen.

vrijdag 31 maart 2017

Box

RGB Free, by LUSI
Anne Fleur Dekker: dat noem ik nou een geschenk uit de hemel. Anne Fleur is de perfecte verpersoonlijking van progressief links: het verbolgen meisje dat stenen naar Geert Wilders wil gooien.
 
  Je komt Anne Fleur sinds een jaar of tien steeds vaker tegen, soms heet ze Aafke, de andere keer heet ze Nina.
  De Anne Fleurs, Aafkes en Nina's hebben een pesthekel aan blanke mannen, zijn gek op moslims, haten Jan Roos, schrijven essays waarin ze het romantisch verlangen ontmaskeren, produceren romans waarin de vrouwelijke hoofdpersoon moreel en spiritueel mijlenver boven haar vriendje verheven is, zijn allergisch voor mansplaining, houden nooit op met uitleggen waarom zij het beter weten en als je kritiek op ze levert ben je een seksist.
  Sinds Anne Fleur kunnen we onszelf bij elk progressief links proefballonnetje de volgende vraag stellen: is dit een redelijk voorstel, of staat Anne Fleur weer eens haar speelgoed door de box te smijten?

dinsdag 21 maart 2017

Geluk

RGB Free, by BRAINLOC
'Door de bal heen slaan', riep de tennisinstructeur aan de overkant van het net. 'Je moet de bal langer voelen.'

  Hij vuurde ballen op mijn backhand af die ik vervolgens ongecoördineerd de tenniszaal door ramde.
  Af en toe raakte ik er eentje goed, die vloog dan netjes naar de overkant, maar ik vrees dat dat meer geluk dan wijsheid was.
  Hoewel ik er niet veel van bakte, had ik me de hele dag nog niet zo goed gevoeld.
   Een veld, een net en een bal: geluk is vooral een kwestie van je wereld zo efficiënt mogelijk verkleinen.

maandag 20 maart 2017

Ananas

RGB Free, by mzacha
Bij het eerste station waar we stopten had ik er alweer genoeg van. Het was al onprettig druk in de trein en het werd straks alleen nog maar drukker.
  Een man werd naar buiten gedragen. Hij werd op het perron gelegd en meerdere mensen ontfermden zich over hem.
  Ik wachtte ondertussen op de volgende trein, in de hoop dat deze wat minder vol zou zijn. In het spoorwinkeltje kocht ik een bekertje fruit.
  Ik prikte ananas op een vorkje toen de ambulanceverpleegkundigen verschenen.
  Erg veel haast maakten ze niet.
  Ze werden met een brancard door een lift naar het spoor omhoog gebracht en kuierden op hun gemakje naar de man op de stenen af.
  Een groepje was al een tijdje met hem bezig, een aparte rol was gespeeld door een kerel die vanuit het niets het groepje binnen was gedrongen, de man op zijn zij had gelegd en er toen weer vandoor was gestoven, alsof hij eigenlijk wel wat beters had te doen.
  Kort nadat de man door de verpleegkundigen was afgevoerd kwam de volgende trein alweer binnen, die gelukkig een stuk leger was.

zaterdag 18 maart 2017

Vuurtje

RGB Free, by BADK
In zijn boek 'Thinking, Fast and Slow' beschrijft Daniel Kahneman twee menselijke denksystemen. Aan de ene kant hebben we een snelle denkmethode. Deze is intuïtief en emotioneel en bood ons evolutionair veel voordelen: in een crisissituatie heb je weinig aan een urenlange afweging over de voor- en nadelen van het wegrennen voor een vijandige stam die je aan hun speren wil rijgen.
  De tweede denkmethode is abstracter, trager en gaat middels het logisch afwegen van argumenten. Helaas laten de recente verkiezingen zien dat we systeem 1 nog steeds maar nauwelijks zijn ontgroeid.

 'Ik heb de stemwijzer ingevuld', hoorde ik een vrouw tegen haar vriendin zeggen. 'Komt daar toch het CDA uit. Dat ga ik niet doen hoor. Ik vind die Buma zo'n rare man.'

  Eigenlijk had haar vriendin haar hierop met een leerboek politicologie op haar hoofd moeten meppen.
  Je vult een stemwijzer in, waarbij je de tijd neemt om na te denken over abstracte ideeën (systeem 2). Vervolgens komt daar iets uit, maar die uitkomst negeer je omdat je een onderbuikgevoel hebt (systeem 1) over de lijsttrekker van de partij wiens ideeën blijkbaar het beste bij de jouwe aansluiten.
  Alsof je nog steeds naast een vuurtje zit te koekeloeren naar een stel mannen die onderling zitten te bekvechten wie er morgen voorop mag lopen, als we die klootzakken van die andere stam eindelijk aan onze speren gaan rijgen.

zaterdag 4 maart 2017

Handelsreizigers

Foto: wikipedia
Om te bepalen welke lijsttrekker de meest betrouwbare indruk maakt, is het misschien wel handig om je voor te stellen dat ze je een stofzuiger proberen te verkopen.
  De bel gaat: Alexander Pechtold aan de deur.

  'Goedemiddag meneer. Heeft u een minuutje?'

  Alexander gaat aan je keukentafel zitten en lult de oren van je kop. Over de stofzuiger, de stofzuigerbusiness, de stand van het land, de kansen en de mogelijkheden voor ondernemers in het bijzonder en de bevolking in het algemeen.
  Na vijf minuten werk je hem met moeite de drempel weer over. Dag Pechtold, met je mooie glimmende zilveren stofzuigertje. Ga maar even iemand anders vervelen.

  Dan Mark Rutte: veel te vrolijk. Het is een prachtige dag, de zon schijnt, je hebt een geweldig huis, met een geweldige vloer, super schoon ook, maar een heel klein beetje stof en precies dat kleine beetje stof, veel stelt het natuurlijk niet voor, daarvoor heeft Mark nu net de ideale stofzuiger in de achterbak van zijn auto liggen.

  Lodewijk Asscher dan: 'Ik was toevallig in de buurt. Op zich mooi buurtje. Beetje weinig moslims. Heb je iets tegen moslims? Weet je wat, ik verkoop jou helemaal geen stofzuiger, moslimhater.'

  Geert Wilders: 'Deze stofzuiger is eigenlijk een anti-moslimapparaat. Zodra er een moslim in de buurt komt begint hij keihard te loeien, om de gebedsoproepen van deze koloniserende, door de linkse elite gepamperde, onze vrouwen verkrachtende islamterroristen te overstemmen.'

  Jesse Klaver: 'Ik ben geen rockster. Ik ben een eenvoudige stofzuigerverkoper. De mensen denken dat ik Jezus ben, maar ik huur alleen maar zalen af om in een strakke spijkerbroek stofzuigers te verkopen. Het gaat mij echt alleen maar om de stofzuiger.'

  Al met al denk ik dat ik uiteindelijk met Van Haersma Buma in zee zou gaan: een degelijke man, die een degelijke stofzuiger verkoopt.
  Je krijgt er een fatsoenlijke garantie bij en hoewel het dan niet het meest flitsende apparaat op de markt is, mag je er van uitgaan dat je de komende vier jaar onder de pannen bent.

woensdag 1 maart 2017

Sympathie

Foto: wikipedia
Hoe dom is de linkse media? Dit lijkt me een redelijke vraag na de tv-uitzending waarin Pauw, Jinek en Pechtold met z'n drietjes een zelfingenomen ad hominem tegen VoorNederland lijsstrekker Jan Roos inzetten.
  Roos verkondigde zich zorgen te maken over 'westerse waarden' die niet door alle immigranten gedeeld lijken te worden, waarna er via een overduidelijk opzetje gehakt werd gemaakt van Roos' eigen normen en waarden.

    'Missie geslaagd', zullen ze bij de NPO gniffelend gedacht hebben, 'die rechtse blaaskaak hebben we voorgoed afgeserveerd.'

  Hebben ze bij de publieke omroep het afgelopen jaar onder een steen geleefd? Hebben ze bij die tv-programma's na Brexit en Trump nog steeds niet in de gaten dat al hun ijverige werk uiteindelijk als een boomerang in hun gezicht klapt?
  Ik zat te kijken naar Roos, hoe zijn redelijke opmerkingen over een reëel probleem door drie man en een joelend publiek onder tafel werden geveegd met het argument: 'maar jij bent een ontzettende lul' en ik had nog nooit zoveel sympathie voor de beste man gevoeld.

zaterdag 25 februari 2017

Apengeluiden

RGB Free, by Zela
Tweeëntwintig topfit getrainde voetballers vertonen hun kunsten in een voetbalstadion. Sommige van deze voetballers hebben een zwarte huidskleur, wat voor enkele supporters aanleiding is om 'apengeluiden' te maken: als een zwarte voetballer aan de bal is, roepen ze 'oeh, oeh, oeh', alsof ze een aap zijn.
 
  We hebben dus met een stel rondhangende, bier drinkende, zich in een groepje bewegende jochies te maken die elkaar ophitsen en nadoen en naar een andere man lopen te loeren die zowel sportief als financieel superieur aan hen is, waar ze op reageren door opgefokt op en neer te springen en heethoofdig oerkreten uit te stoten.

  Moet je deze jongens vervolgen wegens racisme? Het lijkt me beter de volgende keer dat ze het doen, ze meteen een lekker banaantje aan te bieden: waarschijnlijk worden ze daar onmiddellijk weer rustig van.

woensdag 22 februari 2017

Protest

Foto: wikipedia
Donald Trump, dat is nou echt een man naar mijn hart. De hele wereld vindt je een lul, en dan gewoon nog harder gaan schreeuwen dan je toch al deed. Je kan er veel van vinden, maar ergens vind ik het ook wel sterk.
 
  Hoe gek moeten we het maken wil Donald Trump de handdoek in de ring gooien? Bij de meeste mensen is het voldoende om tijdens de wekelijkse ochtendvergadering kritisch een wenkbrauw op te trekken wanneer ze het woord voeren over de laatste ontwikkelingen binnen het reorganisatietraject rond de herstructurering van de overgangsplannen, waarna ze drie weken lang in een foetushouding onder hun bureau gaan liggen met een duim in de mond vanwege deze 'onrechtvaardige feedbacksituatie'.
  Maar of er nu wereldwijd miljoenen vrouwen verkleed als een vagina de straat opgaan om tegen hem te protesteren, hij afgemaakt wordt in zelfs de meest rechtse talkshows, gepest wordt door een een Zweeds breiclubje voor depressieve huismoeders of dat Arjen Lubach de draak met hem steekt: het zal Trump allemaal aan die dode cavia op zijn hoofd kunnen roesten.

  Satire, protest, trollen, schelden: het gaat gewoon niet opschieten.

  Nog sterker: ik ben er vrij overtuigd van dat dit allemaal volkomen averechts werkt. Iemand als Trump draait op conflict, hoe harder je tegen hem gaat schreeuwen, hoe meer waanzinnige decreten hij uit gaat zitten schrijven achter dat bureau waar standaard zeven andere mannetjes een beetje niks staan te doen.
  Dit lijkt me logisch: ik zou zelf precies hetzelfde doen als ik daar de macht toe had. Zo was ik laatst aan het tennissen en serveerde iemand keihard een ace in mijn servicevak. Daar werd ik bijzonder agressief van en als dat nog even zo door was gegaan had ik een decreet uitgeschreven om keiharde services in mijn richting voorgoed te verbieden.

  We dwalen af.

  Het lijkt me in ieder geval duidelijk wat je moet doen als je Trump wil saboteren: op elke speech, elk decreet, elke losse flodder reageren met een beschaafde doch lichtelijk verveelde instemming.
  Geen gejuich, geen ontzetting, geen geschreeuw, geen video's, geen protestmarsen, geen opinieprogramma's, geen heilige verontwaardiging: gewoon een vriendelijke instemming, ongeveer zoals je vriendelijk knikt wanneer een achterlijke kleuter probeert je aandacht te trekken met een tekening van een artistiek niveau waar de honden gewoon geen brood van lusten.
  Ik verzeker je: daar wordt zo'n man helemaal gek van.
  Binnen drie weken gaat ie ruzie maken met de loodgieter van het Witte Huis, omdat de leidingen bouwtechnisch gezien veel efficiënter aangelegd hadden kunnen worden en binnen twee maanden zit ie weer lekker achter ovale tafels tegen zakenpartners te schreeuwen dat het de grootste losers zijn die hij ooit is tegengekomen.
  Maar ja, dan moeten we dus wel met z'n allen daadwerkelijk een paar maanden onze heilige verontwaardiging binnen houden. Het worden vier turbulente jaartjes.