vrijdag 17 januari 2025

Rentmeesterschap

En de Heere God nam de mens en zette hem
in de hof van Eden om
die te bewerken en te onderhouden.
 
Dat is dan toch ergens
misgegaan. Je hoeft alleen maar de weg
op te gaan. Dode egels tellen.
Die pootjes en die snuit
zo’n bolletje dat vermorzeld wordt.
 
Tijd om een oordeel te vellen.
 
Voor het gericht hoeven niet eens
de miljarden mishandelde varkens geteld.
Een blik op het asfalt volstaat
 
Mensheid: voorgoed ongeschikt verklaard.

donderdag 9 januari 2025

Een belangrijke stem

Aisha M. schrijft columns
over lange blanke mannen
 
Ze ziet ze overal: op de werkvloer, in het park
 
Ze stellen nooit een vraag, of juist te veel
Ze staan lang om haar heen, of negeren haar
Ze dragen lange gele sokken
Ze zijn slecht in dates
Ze zijn middelmatig en komen ermee weg
Ze spreken geen straattaal, terwijl Aisha
zich juist zo fijn bij straattaal voelt
 
Waarom kan de wereld niet uit louter Aisha’s bestaan?
 
Vrouwen die ook zijn opgegroeid
in multicultureel Amsterdam
Die net zo praten als Aisha
 
Er zit weinig anders op
dan door te blijven schrijven
over lange blanke mannen en hun
lange gele sokken en hun
terugwijkende haargrens en hun
beroerde communicatie-skills
 
Aisha M. is een belangrijke stem
in het hedendaags debat.

zondag 5 januari 2025

Herkenning

Bij de neefjes op bezoek
Een paar maanden niet gezien
Ze leken me nog steeds te kennen

Ze gooiden een dino tegen de muur
Plak!
Tegen de muur

Ze legden een scheetkussen op een stoel
Prrt!
Dat bleef grappig

Ze renden achter een voetbal aan
Hier!
Dat ging vrij fanatiek

Maar het meeste herkende ik toch
in mijn nichtje
dat een indrukwekkende keel opzette

Telkens als iemand anders
haar boek wilde lezen

maandag 25 november 2024

Voor eeuwig

Als de mensen zijn uitgekletst
Door donkere vensters naar buiten staren
Opent ze haar geluidloze laden
Om het nieuws van de dag in goud te bewaren

Plechtig beleden beloften
Giechelend geloken zwijgen
Waarna ze voor haar balie verschijnen
Verdwaasd onbeholpen grijnzen

Er was niets meer aan te beginnen
Hij moest wel door de knieën
Zij kent de verhalen uit haar hoofd
leeft van wat de toekomst belooft

In stilte tuurt ze door vergrotende glazen
Smeedt mooie praatjes tot edel metaal
Weet dat haar werk het ruimschoots zal winnen
van de mensen en hun overmoedige zinnen. 

zondag 24 november 2024

Debat

Toen de film ‘Don’t look up’ een paar jaar geleden uitkwam, leek het me een wat vermoeiend progressief Amerikaans dram-project en daarom sloeg ik het even over. Inmiddels toch maar eens gekeken en ik moet zeggen, het viel me reuze mee. 

De film gaat over twee astronomen die ontdekken dat er een komeet op de aarde af raast die over zes maanden een einde aan al het leven zal maken. De Amerikaanse president (Meryl Streep) heeft eerst niet zoveel zin om veel met die informatie te doen, totdat ze in de problemen dreigt te raken door een seksschandaal en ze een afleiding nodig heeft.
   Streep is een van de acteurs die de film een niveautje hoger tillen. Ze is overduidelijk een Trump-karikatuur, waarbij het een slimme keuze is om voor een vrouwelijke versie te kiezen. Ook Cate Blanchett schittert als een door en door cynische presentatrice van een pathologisch opgewekte nieuwsshow.
  Er zitten een paar goede grappen in de film. Bijvoorbeeld als een van de astronomen, nadat ze voor de zoveelste keer door de FBI met een zak over haar hoofd is afgevoerd omdat ze te veel drukte maakt, besluit om terug te keren naar haar ouderlijk huis in Illinois. Als ze naar binnen wil, houden haar ouders angstvallig de hordeur dicht.
  ‘Geen politiek,’ waarschuwen ze hun dochter. ‘Wij zijn voor de banen die de komeet gaat creëren.’
  Tegen die tijd is er een hysterisch debat gaande tussen voorstanders van het opblazen van de komeet, tegenstanders van het opblazen (de komeet bevat waardevolle grondstoffen die nodig zijn om telefoontjes te maken) en mensen die überhaupt niet in het bestaan van de komeet geloven.
  Die laatste groep krijgt het wat lastiger als de komeet op een gegeven moment met het blote oog te zien is, maar daar hebben de politici die deze groep representeren een slimme oplossing voor: 
 ‘Don’t look up. Don’t believe the lies.’
  
  Het is satire met de subtiliteit van een kettingzaag, maar toch een stuk grappiger dan ik had verwacht.


donderdag 31 oktober 2024

Thema

Tijdens onze bedevaartstocht naar Bob Dylan waren we verzeild geraakt in een op Noord-Afrikaanse leest geschoeid Belgisch eettentje. Een jong meisje met een beige hoofddoek nam de bestellingen op. In een hoek schuin achter ons hingen een paar op Noord-Afrikaanse leest geschoeide jongens in een zithoek.
  
 ‘Hoeveel nummers heeft Dylan eigenlijk wel niet geschreven,’ vroeg iemand van ons Bob Dylangroepje.
  ‘Toch zeker wel vijfhonderd,’ meende ik. 
  Over een uurtje zouden we de oude bard zelf aan het werk zien.
  ‘Vijfhonderd nummers. Dat is een hoop materiaal.’
    
  Het kookgedeelte in het restaurant werd verzorgd door het jonge meisje met de hoofddoek en een vrouw van een jaar of veertig zonder hoofddoek, maar met priemende argusogen onder stevige wenkbrauwen. Met die argusogen volgde ze een jochie dat in de bediening werkte, maar dat vaak onderbrak om zijn matties in de zithoek ingewikkelde handjes te geven. Steeds als hij even die zithoek bezocht, werd hij ontvangen als een vriend die na een barre reis eindelijk weer thuis is gekomen.
  ‘Materiaal genoeg,’ zei ik. ‘Dylan is altijd wel weer boos op iemand, of verliefd.’
 
  Een brede jongen in een wijde broek maakte zich in slow-motion los van de zithoek en slofte naar de balie, waar het jonge meisje druk bezig was. Hij begon tegen haar te babbelen, maar ze moest er vooralsnog weinig van weten.
  ‘… nog steeds geen ring aan je vinger,’ ving ik op.
  Daarop draaide het meisje zich snel even om, wierp een gegeneerde blik de eetzaal in en maakte de jongen duidelijk dat hij op moest hoepelen. Veel indruk leek dat niet op hem te maken, maar dat veranderde toen de vrouw met de stevige wenkbrauwen zijn kant op marcheerde. Met een brede lach liet hij de balie weer los en sjokte terug naar zijn zithoek. Wat zingt Dylan ook alweer in ballad in plain D?
 
  In a young summer's youth I stole her away
  From her mother and sister, though close did they stay
 
Of je nu een twintigjarige Amerikaans-Joodse folkzanger in New York bent halverwege de vorige eeuw, of een Noord-Afrikaanse Belg in Antwerpen in 2024, er zijn altijd jonge meisjes en er zijn ook heel vaak schoonmoeders met argusogen die je wegen en te licht bevinden. 
  Zo zal er ook voor de jonge troubadours van de eenentwintigste eeuw altijd weer genoeg materiaal zijn, terwijl de thema's nauwelijks veranderen. 


zondag 27 oktober 2024

Ringo

Soms schrik ik wakker en dan denk ik: Beatles. Hoe is dat toch ooit mogelijk geweest? Dan ga ik als deeltijd cultureel-antropoloog weer op onderzoek uit en trek ik een paar conclusies. Mijn laatste conclusies betreffen een aantal waanzinnige toevalligheden. Ik zet ze op een rijtje:
 
Dat haar. Het is nu moeilijk voorstelbaar, maar begin jaren zestig was het voor Engelse jongens van achttien sociale zelfmoord om rond te lopen met het kapsel van een vijftigjarige vrouw. De Beatles waren dat kapsel tegengekomen in Hamburg en Parijs en omdat ze ‘iets nieuws’ nu eenmaal onweerstaanbaar vonden, lieten ze hun Elviskuiven gewoon uitgroeien tot een pony. Zodat ze er een paar jaar later, precies op het juiste moment, uitzagen als vier zachte knuffelbeertjes die opwindende muziek speelden, wat precies het juiste product was voor een naoorlogse generatie bakvissen met tijd, zakgeld en een hele luide stem.
 
Brian Epstein: precies de juiste man om ze te managen, met precies de juiste psychologische complexen om er zijn levenswerk van te maken die vier druktemakers naar de top de loodsen, komt precies op het juiste moment tevoorschijn.
 
George Martin: precies de juiste producer om ze op te pikken, terwijl ze nog nauwelijks origineel materiaal geschreven hebben en niemand kan weten wat voor muzikaal talent ze zijn. Martin schaaft de nummers bij, voegt klassieke instrumenten toe, speelt op piano en orgel, zonder hier ooit een penny extra voor te vragen. 
 
Ringo: wordt vaak de ‘luckiest man in showbusiness’ genoemd. Precies op het moment dat ze op landelijk doorbreken staan, meldt Martin de andere Beatles dat hij Pete Best op de drums niks vindt. Enter Ringo Starr, de drummer uit Liverpool, die meteen zijn baardje afscheert en zijn haar laat groeien. Een half jaar later is Starr een van de bekendste Britten ter wereld. Dus ja, Starr heeft geluk gehad. Maar de andere drie Beatles hebben ook weer eens ontzettend veel geluk had. Want Pete Best was niet alleen een matige drummer, hij moest ook niets hebben van dat kapsel voor vijftigjarige vrouwen. Hij was ook niet zo ad rem en energiek als de andere drie, ging na een optreden zijn eigen gangetje. Met Pete Best waren de Beatles nooit de Beatles geweest. 
 
Met Ringo veranderen ze pas in het ‘vierkoppige monster’, zoals Mick Jagger ze noemde. Ze waren niet alleen een muzikaal fenomeen, ze waren, met name in die eerste jaren, vooral ook een variéténummer. Ze waren het ultieme vriendengroepje dat de wereld veroverde, een onweerstaanbaar mengsel van jongensachtige bravoure, saamhorigheid, nieuwe energie, humor. 
  En daarin was Ringo onmisbaar. 
  Hij hield de toen al kritische en cynische Lennon bij de les, hij was een maatje voor de soms verongelijkte Harrison. Ringo was het sluitstuk van een serie waanzinnige toevalligheden in een waanzinnig verhaal. Als ze in een film zoiets verzinnen geloof je er niets van.