Mensen-mensen

Foto: RGB free, by knox_x

Waarom kiezen er steeds minder middelbare scholieren voor een talenstudie? Volgens hoogleraar Rens Bod komt dit onder andere doordat er geen aandacht is voor taalkundige theorieën op het VWO:
    
'De wetenschappelijk geïnteresseerde scholier zal zich daardoor eerder tot een beta-studie aangetrokken voelen dan tot een alfa-studie.'
 
  Waarom ben ik zelf geen taal gaan studeren? Het had goed gekund, de hoogste cijfers op mijn eindlijst had ik voor talen. Misschien speelt het gebrek op de middelbare school aan taalkundige theorieën inderdaad wel een rol. Maar ik ben bang dat Rens Bod nog een factor vergeet in zijn analyse: de psychologische terreur van de alfa-leraar.

  Ik weet niet of het nu nog steeds zo is, maar vroeger hoorde je vaak dat alfa's 'mensen-mensen' zijn.

  De consensus was dat beta's een soort onaangepaste nerds waren, terwijl alfa's een bijzonder sociale en gevoelige inslag hadden. Een vreemd onderscheid, aangezien je in geen enkel lokaal op zo weinig begrip kon rekenen als in de met de posters van Frankrijk of Griekenland volgehangen lokalen van de mensen-mensen. 

  Mensen-mensen leek vooral te betekenen: ons-soort-mensen-mensen. Je volgde geen Frans of Grieks, je onderging een beoordeling van je karakter op grond van je affiniteit met de betreffende taal en cultuur.

  Als je bij Frans niet helemaal lekker uit je Franse woordjes kwam, keek de docente je aan alsof je je broek naar beneden had getrokken en in de hoek van het lokaal had gedéféquait. Vervoegde je bij Grieks de Imperfectum verkeerd dan deed de leraar alsof je op je stoeltje was gaan staan om te verkondigen dat Socrates een verwarde oplichter was met een drankprobleem.

  Hoe anders was dit alles bij de beta-vakken! Zelfs het domste gansje kon rekenen op het oneindige geduld van die vriendelijke leraar Scheikunde, die als enige vreemde karaktertrek had dat hij af en toe spontaan uitbarstte in een lofzang op het periodiek systeem der elementen. Ik kan me twintig jaar later nog steeds een poëtisch lofdicht herinneren op H20, dat 'simpele molecuul dat al het leven op aarde mogelijk maakt'.

   En dan ging de bel en dan moesten we weer naar Frans, waar de docente Frankrijkje speelde en je publiekelijk schoffeerde als je de klemtóón een keer verkeerd legde.

   Nee, die talen, dat was niets voor mij, dat werd me op de middelbare school wel duidelijk. Zes jaar middelbaar talenonderwijs had me in ieder geval één sociaal inzicht opgeleverd: bij mensen-mensen kun je maar beter zoveel mogelijk uit de buurt blijven.