Thema

Tijdens onze bedevaartstocht naar Bob Dylan waren we verzeild geraakt in een op Noord-Afrikaanse leest geschoeid Belgisch eettentje. Een jong meisje met een beige hoofddoek nam de bestellingen op. In een hoek schuin achter ons hingen een paar op Noord-Afrikaanse leest geschoeide jongens in een zithoek.

  

 ‘Hoeveel nummers heeft Dylan eigenlijk wel niet geschreven,’ vroeg iemand van ons Bob Dylangroepje.
  ‘Toch zeker wel vijfhonderd,’ meende ik. 

  Over een uurtje zouden we de oude bard zelf aan het werk zien.
  ‘Vijfhonderd nummers. Dat is een hoop materiaal.’
    

  Het kookgedeelte in het restaurant werd verzorgd door het jonge meisje met de hoofddoek en een vrouw van een jaar of veertig zonder hoofddoek, maar met priemende argusogen onder stevige wenkbrauwen. Met die argusogen volgde ze een jochie dat in de bediening werkte, maar dat vaak onderbrak om zijn matties in de zithoek ingewikkelde handjes te geven. Steeds als hij even die zithoek bezocht, werd hij ontvangen als een vriend die na een barre reis eindelijk weer thuis is gekomen.
  ‘Materiaal genoeg,’ zei ik. ‘Dylan is altijd wel weer boos op iemand, of verliefd.’
 
  Een brede jongen in een wijde broek maakte zich in slow-motion los van de zithoek en slofte naar de balie, waar het jonge meisje druk bezig was. Hij begon tegen haar te babbelen, maar ze moest er vooralsnog weinig van weten.
  ‘… nog steeds geen ring aan je vinger,’ ving ik op.
  Daarop draaide het meisje zich snel even om, wierp een gegeneerde blik de eetzaal in en maakte de jongen duidelijk dat hij op moest hoepelen. Veel indruk leek dat niet op hem te maken, maar dat veranderde toen de vrouw met de stevige wenkbrauwen zijn kant op marcheerde. Met een brede lach liet hij de balie weer los en sjokte terug naar zijn zithoek. Wat zingt Dylan ook alweer in ballad in plain D?
 
  In a young summer's youth I stole her away
  From her mother and sister, though close did they stay
 
Of je nu een twintigjarige Amerikaans-Joodse folkzanger in New York bent halverwege de vorige eeuw, of een Noord-Afrikaanse Belg in Antwerpen in 2024, er zijn altijd jonge meisjes en er zijn ook heel vaak schoonmoeders met argusogen die je wegen en te licht bevinden. 

  Zo zal er ook voor de jonge troubadours van de eenentwintigste eeuw altijd weer genoeg materiaal zijn, terwijl de thema's nauwelijks veranderen. 

Ringo

Soms schrik ik wakker en dan denk ik: Beatles. Hoe is dat toch ooit mogelijk geweest? Dan ga ik als deeltijd cultureel-antropoloog weer op onderzoek uit en trek ik een paar conclusies. Mijn laatste conclusies betreffen een aantal waanzinnige toevalligheden. Ik zet ze op een rijtje:

 
Dat haar. Het is nu moeilijk voorstelbaar, maar begin jaren zestig was het voor Engelse jongens van achttien sociale zelfmoord om rond te lopen met het kapsel van een vijftigjarige vrouw. De Beatles waren dat kapsel tegengekomen in Hamburg en Parijs en omdat ze ‘iets nieuws’ nu eenmaal onweerstaanbaar vonden, lieten ze hun Elviskuiven gewoon uitgroeien tot een pony. Zodat ze er een paar jaar later, precies op het juiste moment, uitzagen als vier zachte knuffelbeertjes die opwindende muziek speelden, wat precies het juiste product was voor een naoorlogse generatie bakvissen met tijd, zakgeld en een hele luide stem.
 
Brian Epstein: precies de juiste man om ze te managen, met precies de juiste psychologische complexen om er zijn levenswerk van te maken die vier druktemakers naar de top de loodsen, komt precies op het juiste moment tevoorschijn.
 
George Martin: precies de juiste producer om ze op te pikken, terwijl ze nog nauwelijks origineel materiaal geschreven hebben en niemand kan weten wat voor muzikaal talent ze zijn. Martin schaaft de nummers bij, voegt klassieke instrumenten toe, speelt op piano en orgel, zonder hier ooit een penny extra voor te vragen. 
 
Ringo: wordt vaak de ‘luckiest man in showbusiness’ genoemd. Precies op het moment dat ze op landelijk doorbreken staan, meldt Martin de andere Beatles dat hij Pete Best op de drums niks vindt. Enter Ringo Starr, de drummer uit Liverpool, die meteen zijn baardje afscheert en zijn haar laat groeien. Een half jaar later is Starr een van de bekendste Britten ter wereld. Dus ja, Starr heeft geluk gehad. Maar de andere drie Beatles hebben ook weer eens ontzettend veel geluk had. Want Pete Best was niet alleen een matige drummer, hij moest ook niets hebben van dat kapsel voor vijftigjarige vrouwen. Hij was ook niet zo ad rem en energiek als de andere drie, ging na een optreden zijn eigen gangetje. Met Pete Best waren de Beatles nooit de Beatles geweest. 
 
Met Ringo veranderen ze pas in het ‘vierkoppige monster’, zoals Mick Jagger ze noemde. Ze waren niet alleen een muzikaal fenomeen, ze waren, met name in die eerste jaren, vooral ook een variéténummer. Ze waren het ultieme vriendengroepje dat de wereld veroverde, een onweerstaanbaar mengsel van jongensachtige bravoure, saamhorigheid, nieuwe energie, humor. 

  En daarin was Ringo onmisbaar. 

  Hij hield de toen al kritische en cynische Lennon bij de les, hij was een maatje voor de soms verongelijkte Harrison. Ringo was het sluitstuk van een serie waanzinnige toevalligheden in een waanzinnig verhaal. Als ze in een film zoiets verzinnen geloof je er niets van.