zaterdag 27 september 2014

Motivatie

Wat beweegt iemand om Zwarte Piet te spelen? Deze vraag wordt in het haast ondraaglijk wordende Zwarte Pieten-debat verrassend weinig gesteld. Grofweg is Zwarte Piet waarschijnlijk uit twee verschillende archetypes ontstaan: het duiveltje en het dommige negerslaafje.
  Zelf heb ik Zwarte Piet altijd vooral als een niet-menselijk duiveltje gezien: met zijn zwarte gezichtje loert hij door ramen, hij klautert over daken, hij houdt je in de gaten en hij heeft iets watervlug pesterigs over zich. Maar ook het negerslaafje zie ik er wel in: het slavenpakje, het meer onderdanige, de dikke lippen en de oorbellen, het gebrekkige Nederlands.

  De vraag of Zwart Piet racistisch is, kunnen we oplossen door te kijken hoe zijn rol door de spelers wordt ingevuld. Blanke mensen schminken hun gezicht zwart. Als ze vervolgens gebrekkig Nederlands gaan spreken en de domme clown gaan uithangen, zijn het racisten.
  Hoewel het enige tijd geleden is dat ik voor het laatst een Sinterklaasfeest heb bijgewoond, heb ik het idee dat mensen zich vooral zwart schminken om de plaaggeest uit te kunnen hangen.
  Verscholen achter het donkere masker kunnen ze buitelingen maken, ze kunnen keiharde pepernoten in de gezichtjes van doodsbange kinderen smijten, ze kunnen dreigen je in de zak te stoppen.
  De volwassene die Zwarte Piet speelt, lijkt er meer genoegen in te scheppen om zijn rol te gebruiken om zijn sadistische neigingen uit te leven, dan zijn racistische.
  De gekleurde medemens is dan ook misplaatst verontwaardigd, degene die echt verontwaardigd zou moeten zijn is de sadistische medemens die bij het Sinterklaasfeest op schandalige wijze belachelijk wordt gemaakt.