Waar

RGB Free, by Lusi

'Wat maakt iemand een goede wetenschapper?' vraagt Coen Verbraak in zijn nieuwe serie van koekeloeren in de ziel.

  'Nieuwsgierigheid', antwoorden enkele wetenschappers.

   'Is Albert Verlinde dan ook een goede wetenschapper?' vraagt Verbraak.

Misschien had een taalwetenschapper hem op het onderscheid tussen nieuwsgierigheid en weetgierigheid kunnen wijzen: het eerste is een ziekelijke zucht naar roddels, achterklap en sensatie, het tweede een zeer te prijzen verlangen om te doorgronden hoe alles precies in elkaar steekt.
  De wetenschapper is op zoek naar het verhaal achter het leven, Albert Verlinde is op zoek naar het verhaal achter je vieze onderbroeken.

  Maar genoeg over Albert Verlinde.

  Soms denk ik een uurtje na over de verschillen en de overeenkomsten tussen wetenschap en kunst. Dit hangt samen met mijn obsessie over het verschil tussen literatuur en lectuur. Een klassieke definitie van deze twee disciplines is dat literatuur de werkelijkheid probeert te doorgronden, terwijl lectuur je juist aan de werkelijkheid laat ontsnappen. In het doorgronden van de werkelijkheid lijkt literatuur een broertje van de wetenschap te zijn. Een nogal voor de hand liggend verschil is natuurlijk dat een wetenschapper daadwerkelijk proefjes doet om te controleren of zijn hypothese hout snijdt, terwijl een schrijver alleen maar achter zijn bureau de juiste woorden probeert te vinden.
   Toch ben je in beide disciplines ongeveer naar hetzelfde op zoek. De wetenschapper probeert de werkelijkheid te vangen in universeel geldende formules (F is altijd m maal a), de kunstenaar probeert hetzelfde te doen, maar dan vertrekkend vanuit de ervaring:

  Gedichten zijn toverformules, waarmee de goede lezer als een alchemist aan de slag kan. Een gedicht kan in het bestek van twee visitekaartjes het wereldraadsel aanraken, juist omdat de lezer het grootste deel van het werk doet.

  - aldus Ingmar Heytze

  Zoals Newton met zijn wetten al die hysterische beweging op de hele aardbol in drie elegante regeltjes gevangen heeft, zo kan een getalenteerde dichter al die hysterische observaties, emoties, indrukken, herinneringen en associaties in je hersenpan tijdelijk terugbrengen tot een paar elegante regeltjes:

   Eén geliefde
   nam een hond om haar angst te bewaken
   een ander een huis
   een derde een man.
   Het leven is verdrietig onvolledig
   bang voor volledigheid
   en tegelijk begerig
   bestieren we ons bestaan.

  - aldus Remco Campert.

Een hond om je angst te bewaken is niet hetzelfde als F=ma, maar beide zinnen zijn wel even waar.